Стан спажывецкага рынку, перспектывы развіцця гандлю і грамадскага харчавання ў Гродзенскім раёне былі ў цэнтры ўвагі членаў выканкама, а таксама дэпутатаў раённага Савета дэпутатаў падчас сумеснага выязнога пасяджэння, якое прайшло ў мінулую пятніцу.
Па словах начальніка аддзела эканомікі, гандлю і паслуг Гродзенскага райвыканкама Марыны Добрэнка, гандлёвае абслугоўванне насельніцтва раёна ажыццяўляецца праз 246 магазінаў, 25 павільёнаў, 33 кіёска, 69 неізаляваных гандлёвых аб'ектаў, гандлёвы цэнтр, адведзены пад гандлёвыя месцы (2 тысячы метраў квадратных), рынак на 163 гандлёвых месцы, 15 аўтамагазінаў (3 аўтамагазіны абслугоўваюць насельніцтва Гродзенскага і Шчучынскага раёнаў) па 57 маршрутах, 58 інтэрнэт-магазінаў. Наколькі эфектыўна яны працуюць, можна было пераканацца на свае вочы. Вядома, наведаць за дзень усе аб'екты проста нерэальна. А вось пабываць на некаторых з іх было вельмі нават цікава.
Шуміць «Явар»
Дарога на Парэчча даволі бойкая. Але чамусьці да прыходу ў Каменную Русату прыватнага гандлёвага прадпрыемства "Яснавир" ля гандлёвай кропкі, якая прымыкае прама да трасы, не было гэтак ажыўлена, як цяпер. Магазін, які належаў райпо, пастаянна падлічваў страты. Яго зачынілі з-за гэтага. Але зусім іншымі вачыма зірнуў на гандлёвы аб'ект прыватнік. Выкупіўшы будынак за 20 тысяч рублёў, ён усталяваў у ім свае парадкі: прынцып самаабслугоўвання, разлікі як па касе, так і па картках. Багаты асартымент, прымальныя цэны вельмі хутка заваявалі аўтарытэт у пакупніка. Дэпутаты, члены выканкама прыдзірліва агледзелі паліцы з таварам і прыйшлі да высновы, што міні-маркет, а такім яго можна называць з поўнай адвагай, соотвествует цяперашнім запытам людзей. У гандлёвым пункце ёсць усё неабходнае-Хлебабулачныя, малочныя, мясныя, рыбныя, кандытарскія вырабы, крупы, макароны, тушонкі і нават сняданкі для братоў нашых меншых. Крама працуе з 9 да 20 гадзін. І калі ў маі ён прынёс 49 тысяч выручкі, то ў чэрвені-амаль 70. Чысты прыбытак, са слоў намесніка дырэктара» Яснавіра " Віктара Яскелевіча, склаў 6 тысяч рублёў. Працуюць у краме два чалавекі, абслугоўваючы 100 чалавек населенага пункта і праезджы люд. Усяго ў прыватнага прадпрыемства тры гандлёвых аб'екта на тэрыторыі раёна. І ўсе прыбытковыя. Зараз ёсць намер адкрыць у Гожы кафэ.
- Мы не губляем пакупніка, - сказаў Віктар Яскелевіч, - мы яго знаходзім. Таму ў поспеху не сумняваемся.
Ва ўнісон сказанаму намесніца старшыні райвыканкама Лілія Шаматовіч, якая курыруе пытанні гандлю, прывяла прыклад, калі летась у Гожскім лясніцтве здарыўся пажар, кіраўніцтва прыватнага ўнітарнага прадпрыемства паклапацілася пра людзей, якія яго тушылі: падвозіла ваду і харчаванне. Бясплатна. Сапраўды справядліва сказана: «Не высіліцца рука давальнага».
«Грэнка» прапануе
.jpg)
Таварыства з абмежаванай адказнасцю "Крослайт" на Гандлёвай пляцоўцы Гродзенскага раёна ўжо 15 гадоў. Пачынала з крамы ў аграгарадку Індура, а зараз іх 16: 6 на тэрыторыі Гродзенскага раёна, 5 - у Лідзе і 5 – у абласным цэнтры. У снежні 2020 года крама "грэнка" з'явілася ў Квасоўцы. Дарэчы, гэта брэндавая назва гандлёвай сеткі, якое вельмі нават вядомая па сваёй каляровай гаме і гандлёвага знаку. З мая па кастрычнік гандлёвыя аб'екты паўсюдна працуюць з 8 да 22 гадзін. Прасторныя, сучасныя, гатовыя пайсці на любыя саступкі пакупніку. І той галасуе за яго рублём, што, вядома, не можа не падсцёбваць канкурэнтаў да адказных крокаў. Але кіраўніцтва "Крослайта" ў чужую кішэню не зазірае: яно строга прытрымліваецца сваёй палітыкі. І беражэ кадры. Скажам, прадаўцы крамы ў Квасоўцы атрымліваюць вышэй за сваіх калегаў: сярэдні заробак у іх складае 750 рублёў. Але яна пастаянна павышаецца дзякуючы выручцы і тавараабароту. Пра гэта паведаміла кіраўнік "Крослайта" Наталля Рамашкевіч.
Свая кашуля
Пяццю крамамі сёння прадстаўлена фірмовая гандлёвая сетка ПК ім. В. І. КРАМКО. У іх на прылаўках як уласная прадукцыя, так і іншых пастаўшчыкоў. Квасаўская марка карыстаецца вялікай папулярнасцю. Перш за ўсё, дзякуючы якасці і, што немалаважна, цэнах. У кожнай гандлёвай кропцы пастаянна выстройваюцца чэргі як за мясам, так і за гароднінай, садавінай, паўфабрыкатамі і гатовымі кулінарнымі вырабамі. Акрамя крам, ёсць кафэ, якое слаба запатрабавана наведвальнікамі, а таксама сталовая. У сферы гандлю занята 170 чалавек. Гэта з 680 якія працуюць у вытворчым кааператыве. Гандаль, хоць і свежая капейка ў касе, але, па прызнанні старшыні вытворчага кааператыва Сяргея Крамко, і галаўны боль. Бо стрымліванне коштаў на мяса, іншую прадукцыю балюча б'е па самалюбстве. Даводзіцца ўвесь час зводзіць, што называецца, бюджэт з крэдытам, рэгуляваць пастаўкі тавару на прылавак так, каб дасягнуць рэнтабельнасці. А ў ПК ім. В. І. КРАМКО не прывыклі працаваць з стратамі. Гэта, што называецца, да слова. Вось і Сяргей Вітальевіч не прамінуў нагадаць прадстаўнікам улады аб тым, што трэба было б паведаміць МАРТу: не варта "прыціскаць" пастаўшчыка. А то ж часам атрымліваецца, што пасярэднік зрывае большы куш, чым вытворца.
Новае жыццё «Роднага кута»
Раньше торговая сеть «Родны кут» была представлена во всех крупных населенных пунктах и принадлежала районному филиалу областного потребительского общества. Однако пару месяцев назад филиал был упразднен, а торговые точки перешли частично под Гродненскую городскую сеть, частично под Щучинский филиал. И зажили новой жизнью. Скажем, в той же Квасовке, несмотря на то, что рядом масса других торговых объектов, товарооборот растет: в мае он был 38 тысяч рублей, в июне – 40, в июле ожидают 50 тысяч рублей. Такой оптимистичный прогноз представил директор ГГФ Гродненского облпотребобщества Андрей Конопацкий. Аналогичный у Вануша Навасардяна, директора Щучинского филиала облпо. Он ознакомил с торговой точкой, расположенной в Скиделе. За два месяца торговый оборот в ней стартанул с 30 до 60 тысяч рублей, несмотря на то, что рядом находится частный магазин. Хромает пока только кадровый вопрос, из-за чего магазин работает с 9 до 19 часов с выходным. Зарплата продавцов – 950 рублей в месяц. Есть уверенность, что вскоре найдутся желающие здесь работать и не исчезнет надежда в дальшем осовременивать прилавок.
Крамы на колах
Такога ў Рэспубліцы Беларусь яшчэ не было, каб у мэтах паляпшэння гандлёвага абслугоўвання людзей сельгаскааператыў набыў за свае сродкі аўтамагазін і пусціў яго па населеных пунктах, як зрабіў гэта Васіль Густыр, старшыня СВК "Свіслач". Васіль Мікалаевіч не мог спакойна глядзець, як пажылыя жыхары Свіслачы за паўтара кіламетра тупалі ў краму за прадуктамі. Вось і наспела думка па прынцыпе "Еўраопта" пусціць сваю аўтакраму. Знайшлі грошы для гэтых мэтаў, пачакаўшы з іншымі выдаткамі. І закруцілася. Толькі ж не адны свіслачане мелі патрэбу ў гандлёвым абслугоўванні, але і жыхары Нетечей, Каменкі, горнаў, Сцяцкоў, Дарашэвічаў: там райпо закрыла свае крамы. Зараз ніякіх праблем у вяскоўцаў: да пэўнага часу яны выходзяць у паказанае месца і набываюць прадукты, цэны на якія ані не вышэй, чым у абласным цэнтры.
Практычна нічым не горш і аўтамагазін, які абслугоўвае вёскі Партызанская і Хвайняны. Хіба толькі што старэй будзе і належыць іншаму гаспадару. Асартымент у ім таксама багаты. Праўда, аўтамагазін набыты за дзяржаўныя грошы і перададзены Шчучынскаму філіялу вобл па. Ды і зона яго абслугоўвання значна менш.
Усяго ж жыхароў раёна абслугоўвае 15 аўталавак, з якіх 7-прыватнай формы ўласнасці. Кіраўнік фірмы "Дынтары" Мадэуш Бялы падзяліўся досведам сваёй працы з насельніцтвам. Штодня тры аўтамагазіны накіроўваюцца ў аддаленыя вёскі. Кожны абслугоўвае ў дзень па 10-15. Тавараабарот прылаўка на колах складае 65 тысяч за месяц. Зарплата дзевяці супрацоўнікаў - ад 600 рублёў і вышэй-залежыць ад колькасці прададзенага тавару і, адпаведна, выручкі. Аўтамагазіны працуюць па прынцыпе самаабслугоўвання. У кожным усталяваны грашовы тэрмінал.
А вось намеснік старшыні праўлення аблспажыўтаварыства Андрэй Гаўк не ў захапленні ад працы аўтамагазінаў. Са ста такіх у вобл па толькі пяць прыбытковыя. І толькі дзякуючы стацыянарным гандлёвым аб'ектам атрымоўваецца пакрываць страты. Але ж камусьці ж трэба абслугоўваць вясковага жыхара?! Прыватнік не паедзе туды, дзе не выгадна.
У сеткі да сеткі
Сёння добра сябе адчуваюць буйныя гандлёвыя сеткі (напрыклад, таварыства з абмежаванай адвагай "Астапласт"). Яны не толькі самі гандлююць, але і прадстаўляюць плошчы ў арэнду. Заўсёды чарга ў краме "Гродзенскія прысмакі" ААТ "Гродзенскі мясакамбінат". Замахнуліся на адкрыццё піцэрыі на 50 месцаў у Скідзелі ў раёне былога рынку ПУП "ДД КА груп«: упэўненыя, попыт будзе на стравы, вырабленыя ў іх»Венецыі". "Еўраопт" плануе адкрыць кафэ сямейнага тыпу, ПУП "Спектр-Лайн" - рынак і спартыўныя аб'екты.
Вось і прыходзіш да высновы, што калі ў руля гандлёвых прадпрыемстваў стаяць ініцыятыўныя і крэатыўныя людзі, гандаль – справа прыбытковая.
Фота Аляксандры Грузавы
