Плюс пяць працэнтаў і мінус 18-менавіта так тут выглядае расстаноўка сіл паміж попытам на аўто на батарэйках і рухавіком унутранага згарання. Курс на развіццё электратранспарту з уводам БелАЭС узяла і наша краіна. Што адбываецца ў сферы Беларускага электрамабілебудавання, як развіваецца профільная інфраструктура і якія меры могуць вывесці накіраванне на новы ўзровень-сітуацыю вывучыла карэспандэнт "Р".
Попыт і прапанова
Калі ў нашай краіне чатыры гады таму загаварылі аб праекце Праграмы развіцця зараднай інфраструктуры і электрамабільнага транспарту, на аўтадарогах можна было налічыць каля 30-40 электрамабіляў ды дзясятак электробусаў. Тады аптымістычны прагноз навукоўцаў, якія сцвярджалі, што да 2025 года па нашых вуліцах пабягуць як мінімум 10 тысяч аўто на батарэйках, здаваўся радком з навукова-фантастычнага рамана. Але ўжо зараз усіх адзінак легкавога, грузавога і пасажырскага электратранспарту ў краіне — амаль палова ад гэтай лічбы. Толькі колькасць электрамабіляў, па апошніх дадзеных, дасягнула 4 тысяч. Прычым за першае паўгоддзе 2021-га ў нашу краіну ўвезена 2112 электрамабіляў-больш, чым за ўвесь 2020-ы. У выніку за пяць месяцаў гэтага года ў параўнанні з гэтым жа перыядам мінулага аб'ём энергаспажывання зараднымі станцыямі вырас на 23 адсотка і склаў 3,8 млн кВт.ч.
Наяўнасць цікавасці да легкавых "электрыкаў" адзначаюць і ў кампаніі БелДжы, якая плануе ў бліжэйшы час вывесці на ўнутраны рынак Электракар Geely Geometry А. пакуль чатыры аўто праходзяць Актыўны тэст-драйв на дарогах Беларусі, распавёў маркетолаг СЗАТ «Белджы» Аляксандр Тугарын. Да канца года спажывец атрымае першую тысячу машын з запасам ходу ў 550 км. нягледзячы на прыстойную вартасць — у топавай камплектацыі аўто абыходзіцца ў 30 тысяч даляраў, увага да навінкі маецца.
- Мы ўжо бачым попыт - кажа мой суразмоўца. - Толькі за час адкрыцця папярэдняга запісу і ўдзелу ў выставе кампанія аформіла предзаказы больш чым на 200 асобнікаў.
Электрычная тэндэнцыя ўсё больш заваёўвае самыя розныя сектары аўтамабільнага рынку. На яе арыентуюцца велікагрузы, спецыяльная тэхніка. Прадпрыемствы-гіганты ўсё ахвотней глядзяць у бок рухавікоў, альтэрнатыўных ДВС. Навуковыя інстытуты, у ліку якіх Аб'яднаны інстытут праблем машынабудавання Нацыянальнай акадэміі навук, працуюць над айчыннымі электрарухавіком, сістэмамі кіравання, назапашвальнікамі энергіі. Ствараюць уласную лінейку электрамабіляў.
Электробусам быць?
Што ж, здавалася б, зачын ёсць. Але існуюць і праблемы. Напрыклад, трэба прызнаць, што з электробусамі, прынамсі пакуль, у большай ступені знаёмыя толькі жыхары Менска. Тут у аўтапарку-каля сотні экзэмпляраў гэтых электронавінак. У меншай-жыхары рэгіёнаў. І гэта пры актуальнай праблеме старэння транспарту гарадскіх аўтапаркаў. А згодна з комплекснай праграмай развіцця электратранспарту на 2021-2025 гады, на перспектыву да 2030-га пасажырскі транспарт у Мінску і абласных цэнтрах будзе электрычным. Пралічаная нават сумарная прагназуемая патрэбнасць на бліжэйшую пяцігодку — амаль 2,5 тысячы адзінак. Размова аб электробусах і тралейбусах з запасам аўтаномнага ходу.
Прадпрыемстваў-вытворцаў гэтай тэхнікі нават унутры краіны як мінімум два. Да ветэрана айчыннага электрамабілебудавання "Белкамунмашу" нядаўна далучыўся МАЗ, паведаміў тэхнічны дырэктар ААТ "Мінскі аўтамабільны завод" Аляксандр Краўчанка. Па яго словах, вынікам пілотнага праекта прадпрыемства ўжо стаў дзясятак электрабусаў, якія курсуюць па краіне. Тут плануецца штогод выпускаць да 300 адзінак тэхнікі-тралейбусаў і электробусаў.
- Мы асвоілі вытворчасць, выйшлі на серыйны ўзровень. Паказалі, што можам распрацаваць і вырабіць. Электробусы прэзентавалі ў Кіеве, правялі доследную эксплуатацыю, адпрацавалі прабег. Наш рэальны прабег-300 кіламетраў. Зараз ажыццяўляюцца падобныя выпрабаванні ў Санкт-Пецярбургу. Па выніках піцерцы прымуць рашэнне аб куплі. Цікавасць ёсць. І ў Масквы ў тым ліку. Будзем там праводзіць выпрабаванні ў кастрычніку.
Сам лідар па вытворчасці пасажырскіх "электрыкаў", як распавёў начальнік упраўлення продажаў у краіны СНД ААТ "Кіруючая кампанія холдынгу "Белкамунмаш" Віталь Шкуратаў, за мінулы год выпусціў 250 адзінак (да 40 працэнтаў ад іх — электробусы) электратэхнікі. Але гэта толькі палова ад магутнасці прадпрыемства. На 2021-ы, па словах Віталя Шкуратава, запланавана крыху больш - да 300 адзінак, з якіх прыкладна пятая частка — электробусы.
Кошт пытання
Што перашкаджае нарасціць колькасць электрабусаў ў гарадах краіны ўжо зараз? Абодва вытворцы называюць высокі кошт у параўнанні з іншымі відамі транспарту. Традыцыйна вышэй попыт на тралейбусы, зараз ужо з аўтаномным ходам, адзначае Віталь Шкуратаў. Але паколькі "Белкамунмаш" большую частку кампанентаў, у тым ліку электрыку і батарэі аўтаномнага ходу, вырабляе сваімі сіламі, магчымасці для зніжэння цаны маюцца. Пытанне вырашаюць аб'ёмы закупак.
- Калі закупка ідзе малымі партыямі, электробус пакуль па кошце даражэй аўтобуса ці тралейбуса амаль удвая. А вось калі па Беларусі будзе агульны заказ да 300 машын, то мы гатовыя зніжаць цану на чвэрць і больш. Тады цэны выраўноўваецца. І не трэба забываць, што ў эксплуатацыі электробус будзе эканоміць.
МАЗ пытаннем цэны, кажа Аляксандр Краўчанка, таксама актыўна займаецца:
- Пакуль электробус ад МАЗ на 60 адсоткаў імпартны. А траціна ад кошту - гэта батарэя. Беларускія на сёння кузаў, элементы электрыкі і электронікі. Ідзе праца над зніжэннем кошту. Асобныя элементы пераводзім на беларускае ці кітайскае вытворчасць, супрацоўнічаем з Аб'яднаным інстытутам машынабудавання НАН. Плюс нашага электробуса ў тым, што ён цалкам уніфікаваны з аўтобусам. Акрамя вонкавага падабенства, гэта азначае, што іх можна збіраць на адной лініі.
Яшчэ адным перашкодай для больш актыўнага прымянення электрабусаў, на думку вытворцаў, усё яшчэ застаюцца складанасці з зараднай інфраструктурай. Хоць, як запэўнівае намеснік генеральнага дырэктара ВА "Беларуснафта" Андрэй коцік, зусім хутка і гэтае пытанне развяжацца. Нараўне з новымі запраўкамі для легкавога транспарту прадпрыемства ўпершыню паставіць комплексы для электробусаў.
- У цэлым сёння ў краіне 450 зарадных станцый для электрамабіляў, да канца 2021-га іх колькасць вырасце да 600. У тых лакацыях, дзе ёсць попыт на зарадку электрамабіляў, мы плануем ставіць суперхуткія комплексы як для электрамабіляў, так і для электробусаў. Першы суперхуткі зарадны комплекс для электрамабіляў будзе запушчаны ў ліпені 2022 года.
